انواع مشعل جوشکاری | تفاوت بین مشعل جوشکاری و تورچ جوشکاری | اصول کار و ایمنی

مشعل جوشکاری یکی از ابزارهای اساسی در صنعت جوشکاری است که با تولید شعله‌ای با دمای بالا، امکان ذوب و اتصال فلزات را فراهم می‌کند. انواع مختلفی از مشعل‌های جوشکاری با کاربری‌های متفاوت وجود دارد که انتخاب هر یک به نوع فلز، ضخامت قطعه کار و نوع جوش مورد نظر بستگی دارد. با ما همراه باشید تا شما را با انواع مشعل جوشکاری آشنا کنیم.

مشعل جوشکاری چیست؟

مشعل یکی از ابزار های پر استفاده در صنعت جوش و جوشکاری با گاز است که با تولید شعله‌ای بسیار گرم، امکان ذوب و اتصال فلزات را فراهم می‌کند. این ابزار از اجزای مختلفی تشکیل شده است که با هم کار می‌کنند تا شعله‌ ای با دمای مناسب و کنترل‌شده ایجاد کنند.

چرا به مشعل جوشکاری نیاز داریم؟

• اتصال فلزات: مشعل جوشکاری این امکان را به ما می‌دهد که قطعات فلزی مختلف را به هم متصل کنیم و ساختارهای فلزی پیچیده ایجاد کنیم.
• تعمیرات: برای تعمیر قطعات فلزی آسیب‌دیده و ایجاد دوباره اتصالات، از مشعل جوشکاری استفاده می‌شود.

اجزای اصلی مشعل جوشکاری :

• شیرهای گاز: این شیرها برای تنظیم و کنترل میزان گاز اکسیژن و گاز سوخت (معمولا استیلن) استفاده می‌شوند.
• لوله اختلاط: در این قسمت، گازهای اکسیژن و سوخت با نسبت مناسب با هم مخلوط می‌شوند.
• نازل: شعله از طریق نازل خارج می‌شود و روی قطعه کار متمرکز می‌شود.
• دسته مشعل: برای نگه داشتن و کنترل مشعل استفاده می‌شود.

با جوشکاری مشعل و اصول و راهکارهای آن نیز بیشتر آشنا شوید.

انواع مشعل جوشکاری ؟

به طور کلی، مشعل‌های جوشکاری را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد:

1. مشعل‌های جوشکاری با فشار مثبت:

در این نوع مشعل‌ها، اکسیژن و گاز سوخت (مانند استیلن) با فشار مساوی به محفظه اختلاط تزریق می‌شوند و دارای شعله‌های پایدار و قابل کنترل هستند. این نوع مشعل ها برای جوشکاری فلزاتی مانند فولاد، برنج و آلومینیوم استفاده می‌شوند.

۲. مشعل‌های جوشکاری انژکتوری:

این نوع مشعل از نظر ظاهری شبیه مشعل های فشار مثبت هستند اما مکانیزم داخلی آنها متفاوت می‌باشد ‌. مهمترین تفاوت آن این است که مشعل های انژکتوری می‌توانند فشار گاز استیلن را تنظیم کنند .در این نوع مشعل‌ها، گاز سوخت با فشار کم وارد محفظه می‌شود و با ایجاد مکش، هوا را به داخل کشیده و با آن مخلوط می‌شود. مشعل انژکتوری برای جوشکاری‌های سبک‌تر و کارهای ظریف‌تر مناسب هستند و نسبت به مشعل‌های فشار مثبت، هزینه کمتری دارند.

انواع شعله در مشعل جوشکاری؟

حال که تا اینجا با انواع مشعل جوشکاری آشنا شدید بهتر است بدانید نوع شعله تولید شده توسط مشعل جوشکاری نیز اهمیت زیادی دارد و به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• شعله طبیعی: ترکیبی از اکسیژن و استیلن است که برای جوشکاری فولادهای کربنی استفاده می‌شود.
• شعله کربنی: حاوی استیلن اضافی است و برای جوشکاری فلزات آلیاژی و لحیم‌کاری استفاده می‌شود.
• شعله احیا: حاوی استیلن کمتر از مقدار مورد نیاز برای احتراق کامل است و برای جوشکاری چدن استفاده می‌شود.

عوامل موثر در انتخاب انواع مشعل جوشکاری :

عوامل زیر در انتخاب صحیح نوع مشعل جوشکاری، برای دستیابی به یک جوش با کیفیت و کارآمد موثر هستند:

۱. نوع فلز پایه:

• ترکیب شیمیایی: فلزات مختلف، ترکیب شیمیایی متفاوتی دارند و به همین دلیل به شعله با دما و ترکیب گازی متفاوتی نیاز دارند.
• ضخامت فلز: برای فلزات با ضخامت‌های مختلف، از مشعل‌های با توان‌های متفاوت استفاده می‌شود.

۲. نوع جوشکاری:

• جوشکاری دستی (SMAW): برای جوشکاری دستی از مشعل‌های ساده‌تر و ارزان‌تری استفاده می‌شود.
• جوشکاری قوسی با گاز محافظ (MIG/MAG): در این روش، از مشعل‌هایی با سیستم تغذیه سیم جوش استفاده می‌شود.
• جوشکاری با گاز (Oxy-fuel): در این روش، از مشعل‌هایی برای تولید شعله اکسیژن-سوخت استفاده می‌شود.
• جوشکاری TIG: در این روش، از مشعل‌هایی با الکترود تنگستن استفاده می‌شود.

۳. موقعیت جوشکاری:

• جوشکاری درز: برای جوشکاری درزهای طولانی، از مشعل‌هایی با طراحی ارگونومیک استفاده می‌شود.
• جوشکاری سقفی: برای جوشکاری در ارتفاع، از مشعل‌هایی با طراحی خاص استفاده می‌شود.

۴. محیط کاری:

در محیط‌های بسته، باید از مشعل‌هایی با سیستم تهویه مناسب اما در محیط‌های آلوده، باید از مشعل‌هایی با محافظ مناسب استفاده شود.

۵. دقت مورد نیاز:

برای جوشکاری‌های دقیق، از مشعل‌هایی با کنترل دقیق شعله استفاده می‌شود.

۶. سرعت جوشکاری:

برای جوشکاری سریع، از مشعل‌هایی با توان بالا استفاده می‌شود.

۷.  هزینه

۸. ضخامت قطعه کار:

برای قطعات ضخیم‌ تر، مشعل‌های قدرتمندتر مورد نیاز است.

نکات ایمنی در استفاده از مشعل جوشکاری

استفاده از مشعل جوشکاری به دلیل حرارت بالا و مواد قابل اشتعال، نیازمند رعایت دقیق نکات ایمنی است. عدم توجه به این نکات می‌تواند منجر به حوادث جدی مانند سوختگی، انفجار و آسیب به چشم‌ها شود.

قبل از شروع کار:

• قبل از شروع کار، تمامی تجهیزات جوشکاری مانند مشعل، شلنگ‌ها، کپسول‌ها و تنظیم‌کننده‌ها را به دقت بررسی کنید تا از سالم بودن آنها اطمینان حاصل کنید.
• محیط کار را از هرگونه مواد قابل اشتعال و انفجار پاکسازی کنید.
• اطمینان حاصل کنید که محل کار دارای تهویه مناسب است تا دود و گازهای سمی حاصل از جوشکاری به خوبی تخلیه شوند.
• از لباس‌های محافظ مناسب مانند دستکش‌های چرمی، پیش‌بند چرمی، عینک ایمنی با فیلتر مناسب، کلاه ایمنی و کفش ایمنی استفاده کنید. لباس‌های شما باید محکم و بدون آستین‌های آویزان باشد.
• اطرافیان خود را از شروع کار با مشعل جوشکاری مطلع کنید تا از ورود افراد غیرمجاز به محل کار جلوگیری شود.

حین کار:

• فشار گازها را به دقت تنظیم کنید و از دستورالعمل‌های سازنده پیروی کنید.
• برای روشن کردن مشعل از فندک مخصوص استفاده کنید و هرگز از کبریت یا فندک معمولی استفاده نکنید.
• مشعل را همیشه به صورت عمودی و در فاصله ایمن از مواد قابل اشتعال نگه دارید.
• در هنگام جوشکاری در ارتفاع، از تجهیزات ایمنی مناسب مانند کمربند ایمنی و کلاه و ماسک جوشکاری استفاده کنید.
• قبل از جوشکاری، سطوح را از رنگ و روغن پاک کنید، زیرا این مواد در اثر حرارت ممکن است بخارهای سمی تولید کنند.
• از تکه چرم برای پاک کردن سر مشعل استفاده شود.
• باز و بسته کردن شیر مشعل باید بسیار آهسته انجام شود.
• هنگام روشن و خاموش کردن، ابتدا شیر استیلن و سپس شیر اکسیژن باز شود.
• هرگز مشعل روشن را روی زمین قرار ندهید.
• در صورت نیاز به چرب کاری مشعل از کف صابون یا گلیسیرین استفاده کنید.

پس از اتمام کار:

• پس از اتمام کار، ابتدا شیر مشعل و سپس شیرهای کپسول‌ها را به آرامی ببندید.
• اجازه دهید مشعل به طور کامل خنک شود قبل از اینکه آن را جابجا کنید.
• محل کار را از براده‌های جوش و سایر مواد زائد پاک کنید.

تفاوت بین مشعل جوشکاری و تورچ جوشکاری چیست؟

همانطور که میدانیم تورچ جوشکاری و مشعل جوشکاری در فرآیند جوشکاری با استفاده از گازها و اکسیژن، حرارت و شعله‌های قوی تولید می‌کنند که جوشکاری و برش مواد را امکان‌پذیر می‌سازند. اما تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد که شناخت آن‌ها می‌تواند در انتخاب ابزار مناسب برای جوشکاری بسیار مفید باشد.

• منبع انرژی: تفاوت اصلی بین مشعل و تورچ جوشکاری در منبع انرژی آن‌ها است. مشعل از گاز و تورچ از برق استفاده می‌کند.
• نوع حرارت: مشعل با تولید شعله حرارت ایجاد می‌کند، در حالی که تورچ با ایجاد قوس الکتریکی حرارت تولید می‌کند.
• کاربرد : تورچ جوشکاری اغلب برای اتصال فلزات در فرایند جوش و جوشکاری قوسی استفاده می‌شود، در حالی که مشعل جوشکاری برای برشکاری , لحیم کاری و انواع مختلف جوشکاری استفاده می‌شود. این ابزارها با استفاده از گازها و اکسیژن، حرارت و شعله‌های قوی تولید می‌کنند که جوشکاری و برش مواد را امکان‌پذیر می‌سازند.

جدول مقایسه مشعل و تورچ جوشکاری :

نتیجه گیری

مشعل جوشکاری ابزاری است که دو قطعه فلز را توسط شعله دمای بالا ذوب کرده و به یکدیگر متصل میکند. انواع مشعل جوشکاری شامل مشعل‌های جوشکاری با فشار مثبت و مشعل های جوشکاری انژکتوری هستند که در مورد ویژگی هایشان صحبت کردیم. امیدواریم این مطالب از وینر برای  شما عزیزان مفید بوده باشد.