راهنمای کامل انواع دستگاه های جوش (MMA، MIG/CO2، TIG، پلاسما) | چه زمانی از کدام دستگاه جوشکاری استفاده کنم؟

دستگاه‌های جوش با انواع مختلف، جهت اتصال دائمی قطعات فلزی (و برخی مواد غیرفلزی) به کار می‌روند و انتخاب نوع دستگاه مستقیماً به نیازهای پروژه بستگی دارد. دستگاه‌های جوشکاری قوس الکتریکی مانند SMAW (جوشکاری با الکترود دستی) برای مصارف عمومی و در مکان‌های باز و بسته، دستگاه‌های MIG/MAG برای جوشکاری سریع ورق‌های نازک فولادی یا آلومینیوم، و دستگاه‌های TIG برای جوشکاری با کیفیت بسیار بالا و در موادی مانند استنلس استیل، آلومینیوم و مس در صنایع حساسی مانند هوا فضا و لوله‌کشی کاربرد دارند. همچنین، دستگاه‌های جوشکاری مقاومتی نقطه‌ای عمدتاً در صنعت خودروسازی برای اتصال ورق‌های بدنه، و دستگاه‌های جوش گازی (اکسی استیلن) بیشتر برای برش، لحیم کاری سخت یا جوشکاری موضعی در کارگاه‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، انتخاب دستگاه بر اساس عواملی مانند جنس قطعه، ضخامت، سرعت عملیات، کیفیت مورد نیاز و شرایط محیطی انجام می‌شود.

اگر میخواهید به طور دقیق بدانید که هر دستگاه جوش برای چه منظوری استفاده میشود، با وینر همراه باشید.

پیشنهاد ما این است که قبل آشنایی با کاربردهای دستگاههای جوش، نکات انتخاب محل کار و آماده‌سازی محیط برای جوشکاری ایمن را مطالعه کنید.

دستگاه جوش آرگون TIG چیست و چه زمانی از آن استفاده میکنیم؟

دستگاه جوش آرگون TIG مثل یک قلم جادویی برای جوشکاری است که با استفاده از یک الکترود بسیار باریک و گاز محافظ آرگون، اجازه می‌دهد با دقت و ظرافت بسیار بالا فلزات را به هم وصل کنیم. در این روش، یک قوس الکتریکی بین الکترود (که ذوب نمی‌شود) و قطعه کار ایجاد شده و اگر نیاز باشد، سیم جوش جداگانه و با دست به حوضچه مذاب اضافه می‌شود. گاز آرگون هم مانند یک محافظ نامرئی، منطقه جوش را از تماس با هوا حفظ می‌کند تا جوش کاملاً تمیز، یکنواخت و بدون عیب باشد. از این روش معمولاً برای جوشکاری قطعات نازک، حساس و ظریف مانند استیل، آلومینیوم و مس در کارهای هنری، صنایع غذایی یا هوا فضا استفاده می‌شود.

در یک جمله می‌توان گفت:

ما معمولاً وقتی از دستگاه جوش آرگون (TIG) استفاده می‌کنیم که به جوشی بسیار تمیز، باکیفیت و دقیق برای قطعات نازک و حساس نیاز داشته باشیم.

به زبان ساده‌تر، تصور کنید شما یک صنعتگر هستید که می‌خواهید یک اثر هنری فلزی یا یک قطعه بسیار مهم را جوش دهید. در این شرایط است که جوش TIG به کمک شما می‌آید.

این روش نسبت به جوش برق (SMAW) و جوش CO2 (GMAW) به مهارت بیشتری نیاز دارد و سرعت آن کمتر است، اما نتیجه آن، جوشی تمیز و باکیفیت است.

پیشنهاد وینر جهت آشنایی با یکی از محصولات دستگاه جوش آرگون : دستگاه جوش آرگون 250 آمپر 6510 وینر

چه زمانی از دستگاه جوش برق MMA استفاده میکنیم؟

دستگاه جوش برق MMA ساده‌ترین و همه ‌فهم‌ترین نوع دستگاه جوش است که به آن “جوش کاری با الکترود” یا “جوش میله‌ای” هم می‌گویند. در این روش، یک میله فلزی (الکترود) که با یک پوشش شیمیایی پوشانده شده، در یک انبر قرار می‌گیرد و با ایجاد یک قوس الکتریکی بین نوک آن و قطعه کار، حرارت بسیار زیادی تولید می‌شود. این حرارت هم نوک الکترود و هم لبه‌های قطعه کار را ذوب کرده و یک حوضچه مذاب ایجاد می‌کند که پس از سرد شدن، یک اتصال بسیار محکم به جا می‌گذارد. از این دستگاه معمولاً برای کارهای ساختمانی، تعمیرات سنگین و در مکان‌های باز استفاده می‌شود چون در برابر باد و آب و هوا مقاوم است و به راحتی قابل حمل می‌باشد.

ما معمولاً وقتی از دستگاه جوش برق (MMA) استفاده می‌کنیم که بخواهیم در شرایط ساده، سریع و همه ‌فهم کار کنیم و اولویت ما سرعت و قدرت باشد، نه ظاهر خیلی تمیز.

به عبارتی، دستگاه جوش برق مانند “سواری پرکار و همه‌گیر” است که در بیشتر شرایط به کمک شما می‌آید.

پیشنهاد وینر جهت آشنایی با یکی از محصولات دستگاه جوش برق : دستگاه جوش اینورتر 200 آمپر وینر مدل 1510N

چه زمانی از دستگاه جوش MIG و CO2 استفاده میکنیم؟

دستگاه جوش MIG/MAG (که در ایران اغلب به نام “جوش CO₂” شناخته می‌شود) مثل یک چسب حرارتی پرتابل است که سیم جوش به طور مداوم از داخل آن بیرون می‌آید و با یک گاز محافظ احاطه می‌شود.

مکانیزم کار: دستگاه جوش CO2 و MIG یک “تفنگ جوش” دارد. وقتی ماشه را می‌گیرید، سه اتفاق همزمان می‌افتد:

• یک سیم فلزی (که نقش الکترود و فلز پرکننده را دارد) به طور خودکار از نوک تفنگ بیرون می‌آید.
• یک گاز محافظ (معمولاً CO₂ یا مخلوط آرگون و CO₂) اطراف نوک تفنگ را می‌پوشاند.
• یک قوس الکتریکی بین سیم و قطعه کار ایجاد می‌شود که سیم را ذوب کرده و جوش را تشکیل می‌دهد.

نام‌ها: نام فنی آن MIG (برای جوشکاری آلومینیوم با گاز آرگون) و MAG (برای جوشکاری فولاد با گاز فعالی مثل CO₂) است. اما در ایران معمولاً به همه آنها به طور کلی “جوش CO₂” می‌گویند.

نکته مهم:

نقطه ضعف اصلی جوش CO₂ این است که در فضای باز و در برابر باد به خوبی کار نمی‌کند، زیرا باد گاز محافظ را پراکنده می‌کند و کیفیت جوش پایین می‌آید. پس اگر کارگاه شما سربسته است و می‌خواهید روی ورق‌های فولادی با سرعت بالا جوشکاری کنید، جوش CO₂ بهترین انتخاب شماست.

دستگاه برش پلاسما چیست و چه زمانی از آن استفاده میکنیم؟

دستگاه برش پلاسما مثل یک مداد بسیار داغ است که می‌تواند فلز را به راحتی و با دقت ببرد. این دستگاه یک قوس الکتریکی فوق العاده داغ ایجاد می‌کند که فلز را ذوب و با فشار هوا آن را دور می‌ریزد. این دستگاه برای کارهایی عالی است که نیاز به سرعت، دقت و انعطاف داریم.

مکانیزم کار:

• تصور کنید که آذرخش (رعد و برق) مینیاتوری را داخل یک نازل فشرده کرده‌اند.
• یک گاز (معمولاً هوا یا نیتروژن) با فشار از داخل نازل عبور می‌کند.
• یک قوس الکتریکی قدرتمند، این گاز را به حالت پلاسما (حالت چهارم ماده، شبیه به آذرخش) تبدیل می‌کند.
• این جت پلاسما به دمای حدود ۲۰,۰۰۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد (بسیار داغ‌تر از جوش!).
• این حرارت فوق‌العاده، فلز را در یک خط باریک، فوراً ذوب می‌کند.
• فشار گاز، فلز ذوب‌شده را به سرعت از مسیر برش بیرون می‌ریزد و یک برش تمیز و دقیق ایجاد می‌کند.

پیشنهاد وینر جهت آشنایی با یکی از محصولات دستگاه برش پلاسما: دستگاه برش پلاسما 60 آمپر چند کاره وینر مدل 1010

دستگاه جوش لیزری چیست و چه زمانی از آن استفاده میکنیم؟

دستگاه جوش لیزری مثل یک ذره‌بین غول‌پیکر و فوق‌پیشرفته است که پرتو نور بسیار متمرکز و قدرتمندی تولید می‌کند. این پرتور آنقدر قوی است که می‌تواند در کسری از ثانیه فلز را ذوب کرده و دو قطعه را به هم جوش دهد. لیزر زنگ‌ زدایی هم از همین تکنولوژی استفاده می‌کند، اما با قدرت کمتر، به طوری که فقط لایه‌های سطحی مثل رنگ، زنگ‌زدگی یا آلودگی را بخار می‌کند بدون اینکه به خود فلز آسیب بزند.

مکانیزم کار :

یک پرتو لیزر فوق‌العاده متمرکز (مثل یک سوزن نورانی) روی نقطه بسیار کوچکی متمرکز می‌شود و حرارت زیادی ایجاد می‌کند و فلز را ذوب می‌کند.

پیشنهاد وینر جهت خرید دستگاه جوش لیزری: دستگاه لیزر زنگ زدایی 3000 وات وینر

مکانیزم کار دستگاه لیزر زنگ‌ زدایی چیست؟

پرتو لیزر با قدرتی کنترل‌ شده به سطح فلز تابانده می‌شود. انرژی نور توسط رنگ، زنگ یا آلودگی جذب می‌شود و باعث می‌شود این ناخالصی‌ها از سطح جدا شده و به صورت گرد و غبار بیرون بروند، در حالی که فلز سالم و دست ‌نخورده باقی می‌ماند.

نکته مهم:

دو فناوری دستگاه جوش لیزری و دستگاه لیزر زنگ‌ زدایی بسیار گران‌قیمت و تخصصی هستند و معمولاً در کارگاه‌های معمولی دیده نمی‌شوند. آنها برای کارهای خاص، حساس و با ارزش افزوده بالا در صنایع پیشرفته استفاده می‌شوند. پس اگر شما یک مرمت‌کار اثر هنری هستید که باید زنگ‌زدگی یک مجسمه را بدون تماس فیزیکی پاک کنید، یا یک کارخانه تولید قطعات الکترونیکی دارید که نیاز به جوشکاری میکروسکوپی دارید، این تکنولوژی‌ها برای شما ساخته شده‌اند!

سوالات متداول

من تازه می خواهم جوشکاری یاد بگیرم. کدام دستگاه برای شروع مناسب تر است؟

دستگاه جوش MMA (یا جوش الکترود دستی) معمولاً بهترین گزینه برای شروع است.

دلایل:

• قیمت مقرون به صرفه تر هم دستگاه و هم تجهیزات.
• ساده ترین تنظیمات را دارد.
• بسیار همه کاره است و در فضای باز و حتی در شرایط بادخیز هم قابل استفاده است.
• اصول پایه جوشکاری (مانند کنترل قوس و حوضچه مذاب) را به خوبی به شما می آموزد.

برای جوشکاری ورق های نازک خودرو یا ساخت سازه های هنری از استیل، از کدام دستگاه استفاده کنم؟

پاسخ: برای این کارها، جوش TIG (آرگون) بهترین انتخاب است.

دلایل:

• بالاترین دقت و کنترل را ارائه می دهد.
• جوش با کیفیت و بسیار تمیز و بدون پاشیدن سرباره ایجاد می کند.
• برای فلزات نازک (حتی کمتر از ۱ میلی‌متر) ایده‌آل است.
• قابلیت جوشکاری طیف وسیعی از فلزات از جمله استیل، آلومینیوم، مس و برنج را دارد.

می خواهم در گاراژ خانه ام پروژه های مختلف آهنگری و تعمیرات انجام دهم. کدام دستگاه همه کاره تر است؟

یک دستگاه MIG/CO2 (سیم جوش) می‌تواند بهترین گزینه باشد.

دلایل:

• سرعت جوشکاری بسیار بالایی دارد.
• یادگیری آن نسبت به TIG آسان تر است.
• برای پروژه های طولانی و پیوسته عالی است.
• هم برای فولادهای معمولی (با گاز CO2/آرگون) و هم برای استیل (با گاز آرگون) قابل استفاده است. مدل هایی با قابلیت جوشکاری سیم بدون گاز (Flux-Cored) نیز برای استفاده در فضای باز عالی هستند.

تفاوت اصلی جوش MIG و TIG در چیست؟

• MIG: مانند یک چسب حرارتی است که مدام سیم ذوب می شود و جوش را ایجاد می کند. سریع، مناسب برای ضخامت های متوسط، و نیاز به مهارت کمتر برای جوش های معمولی دارد.
• TIG: مانند یک قلم موی هنری است. با یک الکترود تنگستن که ذوب نمی شود، قوس ایجاد کرده و اگر نیاز باشد، سیم جداگانه ( filler rod) را با دست دیگر به حوضچه مذاب اضافه می کنید. کندتر، با دقت بسیار بالا و برای جوش های ظریف و کیفی.

دستگاه برش پلاسما دقیقا چه کاری انجام می دهد و چه زمانی به آن نیاز دارم؟

دستگاه برش پلاسما برای برش فلزات استفاده می شود، نه برای جوش دادن آنها.

زمان استفاده:

• وقتی نیاز به برش سریع و تمیز فلزات (به ویژه ورق ها و پروفیل های فولادی) دارید.
• برای برش شکل های پیچیده و طرح دار.
• زمانی که کیفیت برش بالاتر از برش با اکسین استیلن مورد نیاز است.

توجه: از پلاسما نمی توان برای جوشکاری استفاده کرد (مگر در دستگاه های بسیار پیشرفته و خاص).

جوش لیزری چیست و در چه صنایعی استفاده می شود؟

جوش لیزری از یک پرتو لیزر بسیار متمرکز برای ذوب کردن فلز و ایجاد جوش استفاده می کند.

زمان استفاده:

• در صنایع پیشرفته مانند خودروسازی، الکترونیک (مثلاً باتری گوشی)، پزشکی و هوافضا.
• زمانی که به دقت فوق العاده بالا، سرعت بسیار زیاد و حداقل تغییر شکل حرارتی در قطعه کار نیاز است.
• برای اتوماسیون و خطوط تولید انبوه.