نحوه استفاده از دستگاه جوش الکترودی | نحوه انتخاب و تعویض صحیح الکترودها

استفاده از دستگاه جوش الکترودی نیازمند رعایت اصول اولیه و مراحل استاندارد است. ابتدا با استفاده از تجهیزات ایمنی مانند دستکش، ماسک محافظ و لباس ضدحریق، از خود در برابر جرقه ها و اشعه مضر محافظت کنید. سپس الکترود جوشکاری مناسب را با توجه به نوع فلز (مانند آهن یا استیل) و ضخامت قطعه انتخاب کرده و آن را در گیره دستگاه محکم کنید. تنظیم جریان و ولتاژ دستگاه جوش الکترودی براساس قطر الکترود و ضخامت فلز پایه انجام میشود. برای شروع جوشکاری، الکترود را با زاویه ی ۷۰ تا ۸۰ درجه نسبت به سطح کار قرار داده و با ایجاد قوس الکتریکی (با ضربه زدن یا کشیدن الکترود)، فرآیند ذوب و اتصال فلزات را آغاز نمایید. با رعایت نحوه استفاده از دستگاه جوش الکترودی به صورت اصولی، علاوه بر افزایش ایمنی، نتایجی بادوام و حرفه ای در پروژه های صنعتی و خانگی به دست خواهید آورد. با ما همراه باشید تا با این نکات بیشتر آشنا شوید.

نحوه استفاده از دستگاه جوش الکترودی

استفاده از دستگاه جوش الکترود (یا جوشکاری قوس دستی) یکی از رایج ترین روشهای اتصال فلزات است که برای پروژه های صنعتی، ساختمانی و خانگی کاربرد دارد. برای انجام این فرآیند به صورت ایمن و مؤثر، مراحل زیر را دنبال کنید:

۱. آماده سازی ایمنی

• تجهیزات حفاظتی: از عینک جوشکاری با لنز تیره ، دستکش چرمی ضخیم، لباس ضدحریق، کفش ایمنی و ماسک تنفسی استفاده کنید تا از آسیبهای ناشی از جرقه ها، اشعه UV و دودهای سمی جلوگیری شود.
• محیط کار: فضای کار را از مواد اشتعال پذیر خالی کرده و تهویه مناسب ایجاد کنید.

۲. آماده سازی دستگاه و مواد

• انتخاب الکترود: نوع الکترود (مانند E6013 برای فلزات نرم یا E7018 برای جوشهای قوی تر) و قطر آن را متناسب با ضخامت فلز پایه انتخاب کنید.
• تنظیم دستگاه: دستگاه را به برق متصل کرده و جریان (آمپر) را مطابق با قطر الکترود تنظیم کنید (مثلاً برای الکترود ۳ میلیمتری، حدود ۸۰-۱۱۰ آمپر).
• نصب الکترود: الکترود را در گیره انبر جوشکاری (الکترود هولدر) محکم ببندید و اتصال منفی دستگاه (کلمپ زمین) را به قطعه کار متصل کنید.

۳. روشن کردن قوس الکتریکی

• ضربه زدن یا کشیدن: الکترود را با زاویه ۷۰-۸۰ درجه نسبت به سطح کار قرار دهید. برای ایجاد قوس، نوک الکترود را به صورت ضربه ای به فلز بزنید یا آن را مانند کبریت روی سطح بکشید.
• حفظ فاصله: پس از ایجاد قوس، فاصله ۲-۳ میلیمتری بین الکترود و قطعه کار را حفظ کنید تا قوس پایدار بماند.

۴. اجرای جوشکاری

• زاویه و حرکت دست: الکترود را با زاویه ۴۵-۶۰ درجه نسبت به سطح کار نگه دارید و آن را به صورت خطی، زیگزاگی یا دایره ای حرکت دهید تا جوش یکنواخت ایجاد شود.
• سرعت مناسب: حرکت سریع باعث نازک شدن جوش و حرکت کند باعث تجمع فلز جوش میشود.
• پرکردن درز: برای اتصال دو قطعه، الکترود را در مرکز درز حرکت دهید تا فلز مذاب به طور یکسان در دو طرف پخش شود.

۵. اتمام کار و تمیزکاری

• خاموش کردن قوس: در پایان جوش، الکترود را به آرامی از سطح کار دور کنید تا قوس قطع شود.
• حذف سرباره: پس از سرد شدن جوش، با چکش جوشکاری یا برس سیمی، لایه سرباره (خاکستر روی جوش) را جدا کنید.
• بازرسی: سطح جوش را از نظر ترک، حفره یا ناهماهنگی بررسی کرده و در صورت نیاز اصلاحات را انجام دهید.

۶. نکات کلیدی و خطاهای رایج

• الکترود مرطوب: از الکترودهای خشک استفاده کنید، زیرا رطوبت باعث ایجاد حفره در جوش میشود.
• جریان نامناسب: آمپر بالا باعث سوختن الکترود و آمپر پایین موجب چسبندگی جوش میشود.
• فاصله نامناسب: نزدیک کردن بیش از حد الکترود به قطعه کار، موجب اتصال کوتاه و دورکردن آن، باعث قطع قوس میشود.

نحوه انتخاب الکترود جوشکاری | نکات کلیدی برای دستیابی به جوشی مستحکم و باکیفیت

انتخاب الکترود جوشکاری یکی از مهمترین مراحل پیش از آغاز فرآیند جوشکاری است که تأثیر مستقیمی بر کیفیت، استحکام و ظاهر نهایی اتصال دارد. برای انتخاب الکترود مناسب، عواملی مانند نوع فلز پایه (آهن، استیل، آلومینیوم)، ضخامت قطعه کار، شرایط محیطی (رطوبت، دما) و موقعیت جوشکاری (عمودی، افقی، سقفی) باید بررسی شوند. به طور مثال، الکترودهای روتیلی (مثلاً E6013) برای جوشکاری فلزات نازک و کارهای عمومی، و الکترودهای کم هیدروژن (مانند E7018) برای فولادهای ضخیم و پروژه های حساس به ترک مناسب اند. همچنین، قطر الکترود باید متناسب با ضخامت فلز انتخاب شود تا از نفوذ ناقص یا سوختگی جلوگیری گردد. توجه به پوشش الکترود (سلولزی، روتایلی، بازی) نیز برای تطبیق با نوع جریان (AC یا DC) و کاهش اکسیداسیون ضروری است.

تنظیم آمپر جوش الکترودی: راز جوشکاری دقیق و بدون نقص

تنظیم آمپر جوش الکترودی یک فاکتور حیاتی برای دستیابی به جوشی یکنواخت، مستحکم و عاری از عیوب است. میزان آمپر دستگاه باید متناسب با قطر الکترود و ضخامت فلز پایه تنظیم شود تا از نفوذ ناقص، سوختگی یا چسبندگی جوش جلوگیری گردد. به طور مثال، برای الکترود ۲.۵ میلیمتری، محدوده آمپر ۶۰-۸۰ و برای الکترود ۴ میلیمتری، محدوده ۱۲۰-۱۶۰ آمپر پیشنهاد میشود. تنظیم نادرست آمپر (بالا یا پایین بودن) باعث ایجاد مشکلاتی مانند پاشش جرقه های شدید، ذوب ناهمگون یا تشکیل سرباره اضافی میشود. همچنین، نوع جوشکاری (عمودی، افقی) و نوع جریان (AC/DC) نیز در تنظیم آمپر جوش الکترودی تأثیرگذارند. همیشه پیش از شروع کار، راهنمای سازنده الکترود و دستگاه را مطالعه کرده و با انجام تست روی قطعات ضایعاتی، از صحت تنظیمات اطمینان حاصل نمایید. این دقت نه تنها کیفیت جوش را بهبود میبخشد، بلکه مصرف انرژی و هزینه های پروژه را نیز بهینه میکند.

اشتباهات رایج در جوشکاری با الکترود چیست؟

جوشکاری با الکترود، با وجود سادگی نسبی، نیازمند رعایت اصول دقیق است و خطاهای کوچک ممکن است به نتایج فاجعه باری منجر شوند. برخی از اشتباهات رایج در جوشکاری با الکترود عبارتند از:

۱. تنظیم نادرست آمپر: آمپر بالا باعث سوختن الکترود و ایجاد حفره در جوش میشود، در حالی که آمپر پایین منجر به چسبندگی جوش و نفوذ ناقص میگردد.

۲. زاویه نامناسب الکترود: نگهداشتن الکترود با زاویه اشتباه (عمودی یا بیش از ۸۰ درجه) باعث پخش ناهمگون فلز جوش و کاهش استحکام اتصال میشود.

۳. استفاده از الکترود مرطوب: رطوبت در پوشش الکترود (به ویژه در الکترودهای کم هیدروژن) موجب ایجاد حباب گاز و تخلخل در جوش میگردد.

۴. عدم تمیزکاری سطح کار: وجود روغن، زنگ زدگی یا آلودگی روی فلز پایه، نفوذ سرباره و کاهش کیفیت جوش را به همراه دارد.

۵. حرکت ناپایدار دست: سرعت زیاد یا کمِ حرکت الکترود، به ترتیب باعث نازکی جوش یا تجمع فلز مذاب و ناهمواری سطح میشود.

۶. عدم رعایت فاصله قوس: فاصله زیاد الکترود از سطح کار (بیش از ۳ میلیمتر) قوس را ناپایدار کرده و فاصله کم باعث اتصال کوتاه و چسبندگی میگردد.

۷. انتخاب الکترود نامناسب: استفاده از الکترود با نوع یا قطر ناسازگار با فلز پایه (مثلاً الکترود مخصوص استیل برای آهن) موجب ترک خوردگی یا شکست اتصال میشود.

۸. نادیده گرفتن سرباره: پاک نکردن سرباره پس از هر پاس جوشکاری، احتمال نفوذ ناخالصی ها به لایه های بعدی را افزایش میدهد.

۹. عدم استفاده از تجهیزات ایمنی: چشم پوشی از عینک جوشکاری یا دستکش، خطر سوختگی و آسیبهای چشمی را به همراه دارد.

جمع بندی

امیدواریم با مطالعه این مقاله به طور کامل با نحوه استفاده از دستگاه جوش الکترود آشنا شده باشید. با رعایت دقیق این مراحل و تمرین مداوم، مهارت شما در نحوه استفاده از دستگاه جوش الکترودی بهبود یافته و قادر به انجام جوشهای مستحکم و باکیفیت خواهید بود.