فرایند خاص یا فرایند ویژه چيست؟

فرایند خاص | فرایند ویژه

در مقدمه استاندارد بخش اول استاندارد ایزو 3834 | ISO 3834 – 1 که بیان کننده الزامات کیفی برای جوشکاری ذوبی مواد فلزی می باشد، آمده است :

” با جوشكاری می بایست به عنوان فرايندی ویژه برخورد شود، به این دلیل که نمی‌توان جوش ها را به طور کامل توسط بازرسی نهایی و آزمایش محصول برای اطمینان از رعایت استانداردهای کیفیتی مورد نیاز، تایید کرد. کیفیت با بازرسی محصول حاصل نمی شود، بلکه باید در محصول فراهم گردد، حتی وسیع ترین و پیچیده ترین آزمایش های غیر مخرب، کیفیت جوش را بهبود نمی بخشد. برای سازه های جوشکاری شده حساس که می بایست بدون هرگونه مشکلات جدی در تولید و بهره برداری باشند، لازم است کنترل هایی از مرحله طراحی و انتخاب مواد تا ساخت و بازرسی بعدی وجود داشته باشد، برای مثال طراحی ضعیف در جوشکاری ممکن است گرفتاری های جدی و پرهزینه ای را در کارگاه، محل اجرا و یا به هنگام بهره برداری به‌وجود آورد. “

همچنین در بخش سوم از قسمت اول استاندارد ایزو 3834 | ISO 3834 – 1 با عنوان اصطلاحات و تعاریف، در تعریف فرایند ویژه آمده است :

” فرایندی که تمامی نتایج آن را نمی توان توسط بازرسی نهایی و آزمایش محصول تایید کرد و در مواردی که به طور مثال نواقص و کمبود هایی در فرایند وجود داشته باشد، تنها ممکن است که پس از استفاده محصول ظاهر شود، گزارش مستمر و یا پیروی از دستور کارهای مستند برای دریافت اطمینان از اجرای الزامات مشخص شده، الزامی است.اهمیت اتصالات جوشی در سازه های حساس و لزوم اطمینان از کیفیت آن از یک سو و محدودیت های روش های ساخت و آزمایش های غیر مخرب | Non-Destructive Testing – NDT از طرف دیگر به این فرایند ویژگی های منحصر بفردی را بخشیده که باعث می شود استانداردهای معتبر، جهت اطمینان از کیفیت مناسب محصول، بازرسی در تمامی مراحل قبل، حین و پس از فرایند جوشکاری را توصیه نمایند. بازرسی هایی که از مرحله طراحی تا تامین و اجرا را شامل شده و به منظور شناسایی موارد عدم تطابق | Non-conformance و انجام اقدامات اصلاحی | Corrective actions مورد نیاز صورت می گیرد. “

شخص دارای صلاحیت

جهت اطمینان از انجام مناسب فعالیت های فوق لازم است این موارد توسط اشخاص دارای صلاحیت انجام پذیرد. بخش اول استاندارد ایزو 3834 | ISO 3834 – 1  شخص دارای صلاحیت را این چنین تعریف نموده است :

” شخصی که مهارت و دانش خود را از طریق تحصیل، آموزش و یا تجربه عملی مربوط کسب کرده است و مهارت و دانش ایشان از سوی مراجع قانونی و ذیصلاح کشور تایید شده است. “

فرایندهای جوشکاری

فرایندهای جوشکاری را می توان به دو بخش کلی فرایندهای جوشکاری ذوبی | Fusion Welding و فرایندهای جوشکاری حالت جامد | Solid State Welding تقسیم نمود. فرایندهای جوشکاری ذوبی، به فرایندهایی اطلاق می شود که اتصال فلزات پایه از طریق ذوب موضعی آنها صورت می گیرد. منبع انرژی در این نوع فرایندها می تواند الکتریکی و یا شیمیایی باشد. بر اساس استاندارد AWS A3.0 فرایند جوشکاری با الکترود روکش دار | Shielded Metal Arc Welding – SMAW نمونه ای از فرایندهای جوشکاری ذوبی با منبع انرژی الکتریکی و فرایند جوشکاری با گاز | Oxyacetylene Welding – OAW مثالی از این فرایندها با منبع انرژی شیمیایی است.

فرایندهای جوشکاری حالت جامد، شامل فرایندهایی است که اتصال فلزات پایه از طریق ایجاد حرارت در آنها تا سطح خمیری شدن و یا به روش های دیگر مانند فشار صورت می‌گیرد. منبع انرژی در این نوع فرایند ها می تواند الکتریکی، شیمیایی و یا مکانیکی باشد. بر اساس استاندارد  AWS A3.0، فرایند جوشکاری القایی | Induction Welding – IW نمونه ای از فرایندهای جوشکاری حالت جامد با منبع انرژی الکتریکی، فرایند جوشکاری انفجاری | Explosion Welding – EXW مثالی از این فرایندها با منبع انرژی شیمیایی و فرایند جوشکاری اصطکاکی | Friction Welding – FRW نمونه ای از این فرایندها با منبع انرژی مکانیکی می باشد.

جوشکاری به عنوان یکی از اصلی ترین فرایندهای ساخت دارای کاربرد های فراوانی بوده که مهمترین آنها ایجاد اتصال بین دو قطعه است. از دیگر کاربردهای آن می توان به پوشش دهی | Surfacing اشاره نمود که با هدف ایجاد یک پوسته مقاوم به سایش با خواص مکانیکی مناسب روی سطح فلز و یا ایجاد لایه ای نازک به منظور محافظت فلز در برابر عوامل خورنده ای که در محیط حضور دارند، انجام می گیرد. جوشکاری همچنین کاربرد فراوانی در تعمیر قطعات آسیب دیده صنعتی دارد. از غلتک های نورد فولاد و قالب های صنعتی گرفته تا قطعات ماشین آلات راه سازی و سوپاپ موتور کشتی ها و بسیاری دیگر همه و همه توسط فرایندهای مختلف جوشکاری تعمیر شده و صرفه اقتصادی بسیاری را به ارمغان می‌آورد. مضاف بر آن برخی از فرایندهای جوشکاری به منظور برشکاری و شیار زنی | Gouging نیز استفاده می شوند که از جمله می توان به شیارزنی با الکترود کربنی و برشکاری با فرایند اکسی استیلن اشاره نمود.

از اینکه این مقاله را مطالعه نمودید متشکریم، اگر انتقاد و پیشنهادی در پیرامون این مقاله دارید در قسمت دیدگاه بنویسید.