امروزه درانجام فرایندهای جوشکاری استفاده از وسیله ای به نام بازدارنده “فلش بک” یا FBA یکی از ضرورت ها است . این وسیله ، ایمنی حین جوشکاری را فراهم می کند . استفاده از آن ، بهترین راه حل برای جلوگیری از خطرات ناشی از استفاده از تجهیزات سوخت اکسی گاز است .
خطرات حین جوشکاری سوخت اکسی
در جوشکاری سوخت اکسی ، مشعل های برش و مشعل های جوشکاری در معرض سه نوع خطر هستند.
- برگشت آتش
- برگشت آتش پایدار
- فلش بک
برگشت آتش (Back fire ) به فرایند برگشت شعله به داخل نازل مشعل می گویند . این برگشت همراه با صدای مهیب انفجار است . به نظر می رسد که شعله در داخل نازل حبس شده و کاربر صدای ترکیدن می شنود . این صدا چه شعله خاموش شود یا اینکه دوباره در نازل شعله ور شود، شنیده می شود . البته بطور عمده این امر زیاد جای نگرانی ندارد.
برگشت آتش پایدار (sustained back fire ) به فرایند سوختن شعله از نازل و بازگشت دوباره آن به درون نازل گفته می شود . این شعله اغلب به مخلوطی از اکسیژن و گاز سوختی ، دسترسی پیدا می کند . صدای ترکیدگی اولیه با صدای سوت زدن همراه است . سپس صدایی مثل هیس کردن یا جیغ ، همراه با دود و یک شعله شدید شنیده و دیده می شود .
بمنظور جلوگیری از وقوع حوادث بعد از برگشت آتش چه کارهایی باید انجام داد
کاربر باید به سرعت والوهای مشعل را ببندد . در غیر اینصورت آسیب دیدگی رخ می دهد . اگر برگشت آتش پایدار ، بدون بستن والو به سوختن ادامه دهد ، مشکلات جدی برای مشعل و آتش سوزی بهمراه خواهد داشت . در برخی از مواقع این امر سبب شکستگی در دیواره مشعل می شود.
فلش بک چیست
فلش بک به فرایند بازگشت سریع یا مداوم شعله به داخل مشعل گفته می شود . این فرایند بسیار سریع اتفاق می افتد . موقعیت پیش آمده بسیار خطرناک است . مخصوصا اگر شعله به درون شیلنگ گاز برسد . در نتیجه شیلنگ گاز منفجر می شود . در بدترین شرایط ، شعله به مسیر خود تا رگلاتور و سیلندر ادامه می دهد .
فلش بک در اکثر مواقع در اثر برگشت آتش بهمراه مخلوط گاز اتفاق می افتد . مخلوط گاز در شیلنگ ، در اثر جریان معکوس پدید می آید . یعنی زمانی که گاز در فشار بالا ، به سمت گاز در فشار پایین ، حرکت می کند . این جریان معکوس اغلب در نتیجه یکی از موارد زیر است .
- فرایند خاموش کردن یا روشن کردن غیر اصولی دستگاه.
- زمانی که فشار سیلندر بسیار کم می شود .
- والو به درستی کار نمی کند.
راه های جلوگیری از flash back
بمنظور جلوگیری از برگشت آتش باید از تجهیزات ، به درستی و طبق دستور استفاده کرد . اما برای جلوگیری از فلش بک باید از وسیله ای به نام باز دارنده فلش بک استفاده کرد . بازدارنده های flash back ، تجهیزات چند کاربردی هستند . آن ها ترکیبی از عناصر متفاوت را دارا هستند . این عناصر بمنظور متوقف کردن فلش بک و یا برگرداندن جریان گاز مورد استفاده قرار می گیرند .
این محصول به نام شیر یک طرفه نیز معروف است زیرا به هیچ عنوان اجازه برگشت آتش به سمت سیلندرهای هواگاز را نمی دهد و جریان برگشتی را در جا قطع می کند. تقسیم بندی انواع فلاش بک ها به صورت زیر خواهد بود.
- فلاش بک دو سر شیلنگ: بین شیلنگ قرار می گیرد.
- فلاش بک پشت دسته: به جای مهره و سر شلنگی سرپیک بسته می شود
- فلاش بک مانومتر: به جای سر شلنگی سرپیک بسته می شود
اجزای سازنده بازدارنده flash back
بازدارنده فلش بک ، داراری 2 عنصر یا فرایند بخصوص است.
- والو تست یا چک : این والو بمنظور جلوگیری از عبور گاز ، در جهت معکوس جریان و جلوگیری از ترکیب گازهای خطرناک استفاده می شود . این والو با فشار گاز هنگامی که جریان در جهت درست جاری است ، باز می ماند و بمحض اینکه جریانی معکوس به اندازه ای برابر یا بیشتر از جریان اصلی شکل می گیرد بسته می شود . البته این والو زمانی که فلش بک به وقوع می پیوندد نمی تواند جلوی آن را بگیرد .
- بازدارنده شعله : بازدارنده شعله باعث اطفا حریق می شود . بوسیله خنک کردن شعله تا دمای پایین تر از دمای احتراق گاز یا مخلوط گاز، از فلش بک جلوگیری می کند . گاز می تواند درون فیلتر بازدارنده جاری شود . اما کنترل دمای مناسب عنصر فیلتر ، باعث اطفا حریق می شود .
علاوه بر دو مورد ذکر شده در بالا ، یک بازدارنده فلش بک می تواند شامل موارد زیر نیز باشد .
- قطع کننده جریان حساس به دما : این والو با بسته شدن اتوماتیک در مقابل مجموعه ای از دماهای از قبل تعیین شده ، از بالا رفتن دما جلوگیری می کند . همچنین با قطع جریان گاز قبل از رسیدن دمای آن به دمای اشتعال ، از آتش سوزی جلوگیری می کند . این والو توسط یک لینک فلزی یا چیزی شبیه به آن باز نگه داشته می شود و با رسیدن به دمای آستانه بسته می شود .
- والو حساس به فشار گاز : این والو با پی بردن به فشار گاز معکوس ، بسته می شود . این والو توسط یک فنر ارتجاعی یا چیزی شبیه به آن باز نگه داشته می شود . با پی بردن به فشار گاز معکوس بصورت اتوماتیک بسته می شود .
کاربردهای بازدارنده فلش بک
از بازدارنده فلش بک در بسیاری از گازهای سوختی صنعتی مانند استیلن ، هیدرژن ، متان ، پروپان ، پروپیلن و بوتان همچنین اکسیژن و هوای فشرده استفاده می شود . بازدارنده های فلش بک باید قبل از استفاده بمنظور اطمینان از صحت کارکرد بررسی شوند . این بررسی باید توسط یک فرد با مهارت انجام شود .
بازدارنده های فلش بک در کجا باید تعبیه شوند
بازدارنده های فلش بک می توانند در مکان های زیر تعبیه شوند.
- روی مشعل : این نوع بازدارنده ها بسیار با اهمیت هستند . زیرا مکان آن ها بمنظور جلوگیری از جریان معکوس بسیار ایده آل است .
- روی شیلنگ : این نوع بازدارنده ها شبیه به بازدارنده های روی مشعل هستند . اما همانطور که از نام آن ها پیداست روی شیلنگ نصب می شوند . جای نصبی آن ها تا جای ممکن باید نزدیک به مشعل باشد .
- روی رگولاتور : این نوع بازدارنده ها بزرگ تر و دارای مخزن جریان بیشتر نسبت به نوع مشعلی آن ها هستند . از آنجایی که این عناصر محدوده بیشتری را در بر می گیرند جریان بیشتری از آن ها قابل عبور است. این سایز بزرگ تر یک مزیت محسوب می شود . عیب استفاده از بازدارنده رگلاتور ، این است که نمی تواند از انفجارهای شیلنگ جلوگیری کند . اما بازدارنده روی مشعل قادر به جلوگیری از انفجار شیلنگ است .
برای داشتن امنیت خاطر و ایمنی بیشتر می توان از هر دو نوع مدل بازدارنده رگولاتور و مشعل استفاده کرد .
استفاده از بازدارنده فلش بک نه تنها برای گازهای سوختی بلکه برای گاز اکسیژن هم لازم است . استفاده از بازدارنده در این مورد برای مثال می تواند ، مانع جریان اکسیژن در موارد آتش سوزی شود .
فلش بک احتمال وقوع دارد
عکس زیر یک نمونه انفجار در سیلندر گاز است . flash back ، احتمال وقوع در سیستم های سوخت اکسی دارد . فرقی نمی کند شما از اکسی استیلن یا اکسی ال پی جی ( اکسی پروپان ) استفاده می کنید . flash back در هر دو موارد خطوط اکسی و گاز سوختی به وقوع می پیوندد. از همین رو FBA باید در خطوط گاز تعبیه شود.
شرکت وینر نیز محصول بازدارنده فلش بک را در محصولات خود جای داده است . از اینکه در این مقاله با ما همراه بودید متشکریم . منتظر نظرات شما هستیم.
مطلب اموزنده و خوبی بود👍
خوشحالیم که توانستیم نظر شما را جلب کنیم . امیدواریم از بقیه مطالب سایت نیز استفاده کنید .
آقا خیلی مفید بود توضیحات فلش بک موفق باشید
با سلام
ممنون از انرژی مثبت شما
مختصر و مفید و بسیار عالی
سپاس فراوان